Open Source – definicja
Open Source – czyli otwarte oprogramowanie to oprogramowanie, którego licencja pozwala na legalne i nieodpłatne kopiowanie. Najprościej rzecz ujmując, jest to idea nieograniczonego dostępu do kodu źródłowego oprogramowania. Zgodnie z tym każdy ma dostęp do kodu programu i w zależności od licencji, może go w różnym stopniu modyfikować i rozpowszechniać. Do zalet open source zaliczyć można szybszy rozwój oprogramowania, sprawniejsze wykrywanie luk i ich naprawianie, elastyczność. Oprogramowanie open source można dowolnie dopasowywać do własnych potrzeb i rozwijać kolejne funkcjonalności lub usuwać te, które są zbędne. Decydując się na tego typu rozwiązanie, możemy dostosować system samodzielnie lub z pomocą zewnętrznego dewelopera, nie jesteśmy uzależnieni od tego, czy producent zgodzi się przygotować spersonalizowaną funkcjonalność, jak ma to miejsce w przypadku klasycznego, zamkniętego kodu.
Czym jest licencja Open Source?
Licencja Open Source odnosi się do specyficznej kategorii licencji, które umożliwiają użytkownikom swobodne korzystanie, modyfikowanie i dystrybuowanie oprogramowania. W skrócie, licencja Open Source umożliwia dostęp do kodu źródłowego (source code) danego programu lub aplikacji. Kluczowym założeniem jest to, że programista może zobaczyć, analizować i zmieniać kod, a także dzielić się nim z innymi.
Te licencje promują otwarty dostęp do kodu źródłowego, co pozwala na wgląd w to, jak oprogramowanie działa oraz umożliwia społeczności programistów współpracę przy jego ulepszaniu i rozwijaniu. Jednakże, licencje Open Source mają różne zasady dotyczące tego, jak można modyfikować oprogramowanie, jakie warunki należy spełnić przy dystrybucji zmodyfikowanych wersji, czy też jakie ograniczenia mogą być nałożone na wykorzystanie tego oprogramowania w komercyjnych celach.
Istnieje wiele różnych rodzajów licencji Open Source, takich jak GNU General Public License (GPL), Apache License, MIT License, BSD License i wiele innych. Każda z tych licencji ma swoje własne zasady dotyczące sposobu korzystania z oprogramowania, wymagań co do publikowania zmian w kodzie źródłowym, oraz różnych ograniczeń dotyczących dystrybucji i stosowania oprogramowania w różnych kontekstach.
Oprogramowanie otwarte vs oprogramowanie zamknięte
| Różnice | Oprogramowanie otwarte | Oprogramowanie zamknięte |
| Dostęp do kodu źródłowego | W oprogramowaniu otwartym kod źródłowy jest publicznie dostępny. Każdy może przeglądać, modyfikować i dzielić się nim zgodnie z zasadami określonymi w licencji Open Source. | W oprogramowaniu zamkniętym kod źródłowy jest własnością twórcy lub organizacji, nie jest publicznie udostępniany, co ogranicza dostępność dla zwykłych użytkowników. |
| Model licencjonowania | Oprogramowanie otwarte jest zazwyczaj dystrybuowane na podstawie licencji Open Source, które określają zasady korzystania z kodu źródłowego. Licencje te mogą mieć różne zasady dotyczące modyfikacji, dystrybucji i komercyjnego wykorzystania. | Oprogramowanie zamknięte jest zazwyczaj objęte licencją, która ogranicza użytkownikom możliwość dostępu do kodu źródłowego i nakłada ograniczenia dotyczące używania, kopiowania i modyfikowania oprogramowania. |
| Rozwój i innowacje | Otwarte oprogramowanie zachęca do współpracy i wkładu ze strony społeczności programistów. To może przyczynić się do szybszego rozwoju, poprawy funkcjonalności i zwiększenia innowacji. | W przypadku oprogramowania zamkniętego, proces rozwoju i innowacji jest zazwyczaj kontrolowany przez firmę lub jednostkę, która jest właścicielem kodu źródłowego. |
| Bezpieczeństwo i wsparcie | Oprogramowanie otwarte może być audytowane przez społeczność, co może przyczynić się do szybkiego wykrywania i naprawiania błędów oraz luk w zabezpieczeniach. | W przypadku oprogramowania zamkniętego, zapewnienie bezpieczeństwa i wsparcie zazwyczaj jest w gestii producenta, który kontroluje cały proces. |
| Koszty | Otwarte oprogramowanie zazwyczaj jest darmowe do użytku, ale nie zawsze – niektóre projekty open-source mogą mieć opłaty z tytułu wsparcia technicznego lub wdrożenia. | Oprogramowanie zamknięte może wymagać płatności licencyjnych, co może zwiększać koszty wdrożenia. |
| Elastyczność i dostosowanie | Otwarte oprogramowanie jest elastyczne i może być dostosowywane do specyficznych potrzeb poprzez modyfikację kodu źródłowego. | Oprogramowanie zamknięte może być ograniczone w dostosowywaniu, ponieważ kod źródłowy jest niedostępny. |
Zalety i wady Open Source
Zalety Open Source
- Dostępność i otwarty kod źródłowy – Jedną z głównych zalet jest publiczna dostępność kodu źródłowego, co umożliwia społeczności programistów wgląd, modyfikację i ulepszanie oprogramowania.
- Współpraca i innowacje – Oprogramowanie otwarte promuje współpracę wśród społeczności programistów, co prowadzi do szybszego rozwoju, lepszej funkcjonalności i innowacji.
- Bezpieczeństwo – Dzięki dostępowi do kodu źródłowego, błędy i luki w zabezpieczeniach mogą być szybko wykrywane i naprawiane przez społeczność, co może wpłynąć pozytywnie na bezpieczeństwo oprogramowania.
- Elastyczność i dostosowanie – Otwarte oprogramowanie może być łatwo dostosowywane do specyficznych potrzeb użytkowników poprzez modyfikację kodu źródłowego.
- Niskie koszty – Wiele projektów open-source jest darmowych do użytku, co może znacznie zmniejszyć koszty wdrożenia dla firm i użytkowników indywidualnych.
Wady Open Source
- Brak wsparcia – Otwarte oprogramowanie nie zawsze jest objęte wsparciem technicznym takim, jakie oferują firmy za zamkniętym oprogramowaniem. Czasami istnieje ryzyko, że wsparcie może być ograniczone lub niekompletne.
- Problemy z kompatybilnością – Otwarte oprogramowanie może czasami napotykać problemy z kompatybilnością z innym oprogramowaniem lub urządzeniami, co może prowadzić do trudności w integracji z istniejącymi systemami.
- Brak jednolitych standardów – Często projekty Open Source mogą rozwijać się w różnych kierunkach, co nie zawsze prowadzi do zachowania jednolitych standardów lub interfejsów.
- Ograniczona odpowiedzialność – Niektóre projekty open-source mogą nie posiadać jednoznacznego lidera lub podmiotu odpowiedzialnego za ich rozwój, co może prowadzić do niejednoznacznej odpowiedzialności za jakość oprogramowania.
- Złożoność – Czasami otwarte oprogramowanie może być bardziej skomplikowane w obsłudze lub wdrożeniu niż zamknięte rozwiązania, szczególnie dla mniej doświadczonych użytkowników.
Przykłady oprogramowania Open Source
Oprogramowanie Open Source jest szeroko dostępne w różnych dziedzinach i branżach. Oto kilka przykładów znanych projektów Open Source:
- Linux
To jeden z najbardziej znanych systemów operacyjnych Open Source. Jest powszechnie używany w różnych wariantach, takich jak Ubuntu, Debian, Fedora czy CentOS, zarówno w komputerach osobistych, jak i serwerach. - Mozilla Firefox
To popularna przeglądarka internetowa rozwijana przez społeczność Open Source. Jest znana ze swojej elastyczności, możliwości dostosowania oraz ochrony prywatności. - Apache HTTP Server
Jest to serwer WWW używany do hostowania stron internetowych. Jest jednym z najbardziej popularnych serwerów internetowych na świecie i jest rozwijany jako projekt Open Source. - LibreOffice
Jest to darmowy pakiet biurowy zawierający edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, program do tworzenia prezentacji, bazę danych i inne narzędzia biurowe. Jest alternatywą dla pakietu Microsoft Office. - WordPress
To popularny system zarządzania treścią (CMS) do tworzenia stron internetowych i blogów. Jest rozwijany przez społeczność Open Source i jest używany przez miliony stron internetowych na całym świecie. - GIMP
Jest to darmowy edytor grafiki rastrowej, który stanowi alternatywę dla płatnego oprogramowania graficznego, takiego jak Adobe Photoshop. - VLC Media Player
To otwarty odtwarzacz multimedialny, który obsługuje różnorodne formaty plików audio i wideo. Jest znany ze swojej wszechstronności i prostoty obsługi. - Arduino
Jest to platforma sprzętowa i oprogramowanie, które umożliwia tworzenie projektów elektronicznych, robotyki i automatyki. Oparta jest na otwartych standardach i jest szeroko używana wśród hobbystów i profesjonalistów. - Django
To popularny framework (struktura) do tworzenia aplikacji internetowych oparty na języku Python. Jest wykorzystywany do szybkiego tworzenia bezpiecznych i skalowalnych aplikacji internetowych. - OpenStreetMap
Jest to projekt mapowania społecznościowego, który dostarcza darmowych danych geograficznych i map, podobnych do tych w Google Maps, ale będących własnością społeczności Open Source.
